Καταβολές Αμμοχώστου
Πορεία προς την ανάπτυξη
1878-1974
Μερος Β/
Ντόπιοι και τουρίστες επισκέπτονταν και το σπουδαίο Επαρχιακό μουσείο που βρισκόταν στη Πόλη. Περιελάμβανε μαρμάρινα αγάλματα απο το Γυμνάσιο και το Θέατρο της Σαλαμίνας . Μυκηναϊκά αγγεία και ευρήματα αντιπροσωπευτικά της πλούσιας αρχαιολογικής κληρονομιάς ολόκληρης της επαρχίας . Στη πόλη υπήρχαν και σημαντικές ιδιωτικές αρχαιολογικές συλλογές. Η πλουσιότερη απο αυτές αλλά και της Κύπρου ολόκληρης ηταν η συλλογή του Χ. Χατζηπροδρόμου. Περιελάμβανε αριστουργήματα κυπριακής τέχνης απο τη Χαλκολιθική μέχρι τη Μεσαιωνική εποχή μερικά των οποίων ηταν μοναδικά. Σπουδαία και ξακουστή ηταν και η κεραμική της Αμμοχώστου με κέντρο τα κουζάρικα της οδού Ερμού όπου κατασκευάζονταν ανθρωπόμορφα αγγεία με ξύλινες μήτρες για τα πρόσωπα και με αρχέγονες διακοσμήσεις οι οποίες παρέπεμπαν στην αρχαιοελληνική αγγειοπλαστική .
Η Αμμόχωστος φημιζόταν επίσης για τη μεγάλη εκδοτική της δραστηριότητα . Στη πόλη κυκλοφορούσαν διαφορά λογοτεχνικά και φιλολογικά περιοδικά όπως το Πυξ Λαξ , ο Κόπανος, η Σαλαμίς, οι Εστιάδες, Νέα Εποχή, το Ελεύθερο Βήμα, η Πρόοδος, η Δημιουργία και η Ακρόπολη που ενημέρωναν, ψυχαγωγούσαν και διαπαιδαγωγούσαν το αναγνωστικό τους κοινό. Τα σχολεία της Αμμοχώστου είχαν πλούσια εθνική και πολιτιστική δράση. Λειτουργούσαν νηπιαγωγεία , δημοτικά σχολεία, δημόσιες και ιδιωτικές σχολές Μέσης Παιδείας και για τα παιδιά με ειδικές ανάγκες η σχολή Αποστόλου Βαρνάβα. Λειτουργούσαν επίσης και ιδιωτικές σχολές Μέσης Παιδείασόπως το Κέντρο Ανωτέρων Σπιυδωπν Αμμοχώστου , η Σχολή CTL Academy , οι Νέοι Ορίζοντες , η Ξενοδοχειακή Σχολή Ξενία, το Famagusta Grammar , και η σχολή μόνο για κορίτσια School Saint Francis. Τα σχολεία με τις ποικίλες εκδηλώσεις τους χορωδίες ορχήστρες θεατρικές παραστάσεις κλπ αποτελούσαν κέντρα πνευματικής ζωής.
Η βιβλιοθήκη του Δημήτρη Ν. Μαραγκού με τα μοναδικά για την Κύπρο βιβλία της αποτελούσε πνευματικό θησαυρό για την πόλη . ʼλλοι πνευματικοί άνθρωποι όπως ο Γιώργος Φιλίππου Πιερίδης , ο Πώλ Γεωργίου, ο Γιώργος Σκοτεινός , η Μαρία Ιωάννου, ο Δημήτρης Λιπέρτης, ο Κυριάκος Χατζηωάννου , η Ελένη Μάτση, ο ʼνθιμος, και η Νάσω Παναρέτου, ο Ανδρέας Γαβριηλίδης, ο Παναγιώτης Σέργης, ο Μιχαήλ Κούμας, η Ελένη Χατζηπέτρου, ο Χριστάκης Χατζηπροδρόμου, ο Ευάγγελος Λουίζος , η Ευγενία Καψουράχη,η Χρυσάνθη Πιερίδου, ο Χριστάκης Μιχαηλίδης, ο Θεοδόσης Νικολάου και πολλοί άλλοι ακόμα υπηρέτησαν επίσης με τις γνώσεις τους και τα έργα τους αναδεικνύοντας τη πόλη ως το πνευματικό κέντρο της Κύπρου .
Πνευματικοί άνθρωποι, σχολεία , και πολιτιστικές δραστηριότητες συντηρούσαν ελληνικά ήθη και έθιμα και τέχνες υπενθυμίζοντας τη καταγωγή των κατοίκων της . Η ταυτόχρονη οικονομική ανάπτυξη μετέτρεψε τη πόλη της Αμμοχώστου σε ενα δυναμικό κέντρο , φυτώριο πολιτισμού και ανάπτυξης . Η ζωγραφική η ποίηση το θέατρο μαζι με τις συνεχώς αυξανόμενες πολιτιστικές εκδηλώσεις την έκαναν να σφύζει απο ζωή και τους κατοίκους της απο πνευματική και δημιουργική ευφορία . Ο πληθυσμός αυξανόταν με ταχύτατους ρυθμούς. Το 1910 είχε 5000 κατοίκους. Το 1930 λόγω κατασκευής του λιμανιού παρουσίασε τη μεγαλύτερη αύξηση του πληθυσμού της . Το 1946 έφθασε τους 17.500 κατοίκους , το 1960 στις 35.000 και το 1973 στις 39.000. Η Αμμόχωστος εξελίχθηκε έτσι στη Τρίτη μεγαλύτερη πόλη της Κύπρου με μια οικονομία που ενίσχυε τον προϋπολογισμό του κράτους και την ευημερία των κατοίκων της .
