Το Λεονάρισσον είναι κατεχόμενο χωριό της επαρχίας Αμμοχώστου, στην περιφέρεια της Καρπασίας, μεταξύ της Κώμης του Γιαλού και της Γιαλούσας. Συνορεύει στα βόρεια με τον Κοιλάμενο, στα νότια με τη Κώμη του Γιαλού, στα δυτικά με τον Πλατανισσό και στ’ ανατολικά με τον Βαθύλακα. Είναι χωριό αμιγές ελληνικό κτισμένο σε λοφώδη περιοχή που αποτελεί προέκταση του Πενταδακτύλου. Κατά το 1973, ένα χρόνο πριν τη τουρκική εισβολή, το Λεονάρισσον είχε 617 κατοίκους. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνταν με τη γεωργία και τη κτηνοτροφία. Το 1974 στο Λεονάρισσον περέμειναν πολλοί εγκλωβισμένοι (420) οι οποίοι κάτω από τις απειλές των Τούρκων σταδιακά το εγκατέλειψαν.
Το χωριό υφίστατο κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας και βρίσκεται σημειωμένο σε παλαιούς χάρτες ως Lonarso ή και Ionarso, πράγμα που ενισχύει την άποψη του Νεάρχου Κληρίδη ότι είχε πάρει τη σημερινή του ονομασία από το όνομα του Φράγκου φεουδάρχη που το κατείχε. Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας το Λεονάρισσον ήταν φέουδο, όμως δεν γνωρίζουμε σε ποια οικογένεια ευγενών ανήκε γι′ αυτό δεν μπορούμε να δεχθούμε με βεβαιότητα την άποψη ότι οφείλει την ονομασία του στους μεσαιωνικούς ιδιοκτήτες τους. Ο ʼντρος Παυλίδης υποστηρίζει μια άλλη άποψη που θέλει τ’ όνομα του χωριού να είναι καθαρά ελληνικό.Σύμφωνα με αυτήν, η ονομασία του χωριού είναι σύνθετη από το λέων και άλσος (=δάσος). Το Λεονάρισσον είναι επομένως το άλσος του λιονταριού. Η λέξη άλσος είναι αρχαία και η χρήση της εύλογη αφού στην περιοχή βρέθηκαν πολλές αρχαιότητες άρα το χωριό έχει αρχαία ονομασία που παρεφθάρη τον καιρό της Φραγκοκρατίας.
Στην περιοχή του χωριού βρέθηκαν αντικείμενα που χρονολογούνται από τα Νεολιθικά χρόνια, ενώ το 1914 διερευνήθηκε και χώρος που τα κατάλοιπά του είναι της Τελευταίας εποχής του χαλκού. Ο Αθανάσιος Σακελλάριος, που μελέτησε τα ερείπια της περιοχής κατά τον 19ο αιώνα, σημειώνει την άποψη ότι στην περιοχή πιθανός να βρισκόταν αρχαίος ναός. Στην τοποθεσία Περιστεφάνη βρέθηκαν μέλη αγαλμάτων, άρα ίσως ο ναός να υπήρχε εκεί, ενώ στην τοποθεσία Μαζάρες βρέθηκαν ερείπεια άγνωστης πολιτείας, λίθοι ακατέργαστοι, λίθοι ελαιοτριβείων καθώς και τάφοι. υπήρχαν δε και δυο αγάλματα του 3ου ίσως αιώνα π.Χ. που είχαν τοποθετηθεί στον αστυνομικό σταθμό.
Το Λεονάρισσον είχε δυο εκκλησίες, εκ των οποίων η μία ήταν αφιερομένη στον ʼγιο Αντώνιο και η άλλη στον ʼγιο Δημήτριο. Στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου γινόταν μεγάλο πανηγύρι στις 26 Οκτωβρίου. Από το Λεονάρισσον μάλιστα ξεκίνησε η μεγάλη εθνική εξέγερση των Κυπρίων κατά των ʼγγλων (τα ονομαζόμενα Οκτωβριανά) την 21 Οκτωβρίου του 1931, όπου ομιλητές, εκμεταλλευόμενοι την μεγάλη εμποροπανήγυρη που γινόταν στις 26 Οκτωβρίου και τη μεγάλη συγκέντρωση του λαού, μίλησαν κατά των κατακτητών εξεγείροντας τα πλήθη.
NOCTOC
