Μεχρι το 1900 υπήρχαν μόνο δύο καφενεία στην Αμμόχωστο , ενα τουρκικό , στην πλατεία του καθεδρικού ναού του Αγίου Νικολάου , κι ένα ελληνικό στο Βαρώσι όπου συγκεντρώνονταν νέοι και γέροι για να ξεκουραστούν μετά απο μια κοπιαστική μέρα στις δουλειές τους . Κάθονταν στο καφενείο κουβεντιάζοντας καθώς κάπνιζαν το τσιγάρο τους ή τον ναργιλέ τους και έπιναν καφέ , γκαζόζα , λεμονάδα ή τριαντάφυλλο .
Στις δεκαετίες που ακολούθησαν λειτούργησαν κι άλλα καφενεία ως χώροι συνάντησης και επικοινωνίας ανθρώπων απο διάφορα κοινωνικά στρώματα . Εκεί σύχναζαν οι άνδρες της πόλης για να μάθουν τα τοπικά αλλά και τα παγκόσμια νέα και για να αφουγκραστούν την κοινή γνώμη εκφράζοντας τη δική τους επι παντός επιστητού . Εκεί γίνονταν έντονες συζητήσεις για θέματα πολιτικού , θρησκευτικού , κοινωνικού , οικονομικού αλλά και γενικού ενδιαφέροντος . Εκεί έκλειναν οι διάφοροι έμποροι συμφωνίες και καθόριζαν τις τιμές των προϊόντων τους . Τέλος εκεί έδιναν πολλοί Κύπριοι τα χέρια τους για να σφραγίσουν κάποια απόφαση ή συμφωνία …αρραβώνα , γάμου , προίκας , και πώλησης κτηματικής περιουσίας .
Στην ενασχόληση των θαμώνων προστέθηκαν με τα χρόνια το τάβλι και η τράπουλα με πιο συνήθη παιγνίδια τη σπάστρα ( ξερή) , και την πιλόττα ( γαλλικό παιγνίδι που μοιάζει με Μπριτζ) . Οι κουμαρτζήδες εμφανίστηκαν πολύ αργότερα και περιορίζονταν σε μια απόμερη γωνιά ή σε ένα μικρό δωματιάκι που υπήρχε στο βάθος του καφενείου αφού η χαρτοπαιξία οχι μόνο διώκοταν απο το νόμο αλλά θεωρείτο απο τον περισσότερο κόσμο επαίσχυντη συνήθεια .
Μετά την κατασκευή και λειτουργία του σιδηροδρόμου το 1905 και του νέου λιμανιού της Αμμοχώστου τον επόμενο χρόνο που οδήγησαν στην αύξηση του πληθυσμού της πόλης και στην άνθηση του εμπορίου λειτούργησαν και άλλα καφενεία καθώς και ζαχαροπλαστεία , εστιατόρια και οικογενειακά κέντρα .
Αμμόχωστος, Φωτογραφικές Αναμνήσεις , Α. Σωτηρίου

Lire la suite

Ριζοκάρπασο: Ιστορικές και γαστρονομικές διαδρομές
10/11/2014
Γράφει η Νάσα Παταπίου
Μοναδικές και παντελώς άγνωστες γαστρονομικές επιλογές σε άλλες περιοχές της Κύπρου, αλλά και στην ίδια την χερσόνησο της Καρπασίας, απαντούν στο Ριζοκάρπασο σχετικά με συγκεκριμένα φαγητά και καρπούς που ευδοκιμούσαν εξαιτίας των πλούσιων νερών και της γης
Οι ιστορικές διαδρομές ενός τόπου έχουν άμεση σχέση με τον πολιτισμό, τα ήθη, τα έθιμα, ακόμη και με τις γαστρονομικές ιδιαιτερότητες και επιλογές. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι σε ένα μέρος και στην προκειμένη περίπτωση σε ένα χωριό της Κύπρου, απαντά μια συγκεκριμένη γαστρονομική ιδιαιτερότητα ή επιλογή, δηλαδή η παρασκευή ενός φαγητού, γλυκού ή εδέσματος. Στις διατροφικές συνήθειες των κατοίκων μιας κοινότητας ή περιοχής αντικατοπτρίζονται και αποτυπώνονται οι σχέσεις με άλλους λαούς, γείτονες ή κατακτητές, οι επιρροές που δέχθηκε ο συγκεκριμένος τόπος διαμέσου των αιώνων και φυσικά η άμεση σχέση με τη μορφολογία του εδάφους, τις κλιματολογικές συνθήκες και τη γεωγραφία.
Στην προκειμένη περίπτωση, το Ριζοκάρπασο, η πιο απομακρυσμένη κωμόπολη από άλλους οικισμούς στην ανατολική εσχατιά της Κύπρου, δηλαδή στη χερσόνησο της Καρπασίας, συνιστά ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα συνύφανσης της ιστορίας, της γεωγραφίας και της καθημερινότητας των διατροφικών συνηθειών των κατοίκων της περιοχής. Ο κάθε τόπος έχει τη δική του ιστορία που αντικατοπτρίζεται στις συνήθειες των ανθρώπων και στα βιώματά τους. Η κωμόπολη Ριζοκαρπάσου παραπέμπει εξάλλου και στα προσωπικά βιώματά μας και στις συναναστροφές, δηλαδή στην κοινωνική και συλλογική μας μνήμη, όπως τη ζήσαμε. Ακριβώς για τους παραπάνω λόγους, ως προς την έννοια της γαστρονομίας και της διατροφής στην κωμόπολη αυτή, θα άξιζε να αναφερθούμε στην ιστορία, στον φυσικό πλούτο, στην έκταση, στη χλωρίδα και στην πανίδα της περιοχής. Η ίδια η κωμόπολη και η γύρω περιοχή καλύπτει έκταση περίπου 175 τετραγωνικών χιλιομέτρων, ενώ η απόληξη της χερσονήσου της Καρπασίας περιλαμβάνει πληθώρα παραλιών και ακτογραμμής. Παράλληλα μια οροσειρά διασχίζει και καταλήγει ώς το Ακρωτήριο του Αποστόλου Ανδρέα, σχηματίζοντας κοιλάδες, μικρές πεδιάδες και δάση, με πλούσια χλωρίδα και πανίδα.
Το Ριζοκάρπασο ως κωμόπολη απομακρυσμένη και απομονωμένη από άλλους οικισμούς, είναι ένας από τους πιο ισχυρούς λόγους για τους οποίους η γαστρονομία του παρουσιάζει ιδιομορφίες. Ωστόσο, ιδιαιτερότητες αποτυπώνονται και σε άλλους τομείς στην ίδια κωμόπολη, πέραν των διατροφικών συνηθειών, όπως την ξυλογλυπτική, τη διάλεκτο, την υφαντική, την παραδοσιακή ενδυματολογία (σαγιά, ρουτζέττι, δουμπλέττι κ.ά.). Επί παραδείγματι, δεν θα μπορούσε ο κάτοικος της περιοχής αυτής να μην έχει στις γαστρονομικές του επιλογές ό,τι προσφέρει στη διατροφή η θάλασσα. Δεν είναι καθόλου τυχαίο άλλωστε ότι μια διατροφική επιλογή των Ριζοκαρπασιτών είναι οι αχινοί, οι οποίοι, ως γνωστόν, σε άλλες περιοχές της Κύπρου δεν περιλαμβάνονται καν στο διατροφολόγιό τους. Οι πεταλίνες, οι χογλιοί (κοχλοί), οι χελώνες, οι ροφοί (ορφοί), το ψάρι και τα μαλάκια εντάσσονται στις καθημερινές διατροφικές συνήθειες των Ριζοκαρπασιτών στις διάφορες παραλλαγές τους ως προς τον τρόπο παρασκευής. Η πλούσια χλωρίδα και συγκεκριμένα τα άγρια χόρτα, όπως οι λαψάνες, τα στρουθούθκια, τα μιλιγκόνια (πάγκαλοι), τα αγριοσέλινα, οι άγριες αγκινάρες, το άγριο σπανάκι, οι μολόχες αποτελούν μόνο μερικά από τα άγρια χόρτα που υπήρχαν στο διατροφολόγιο των κατοίκων. Ας προστεθούν εδώ και τα πολλά είδη μανιταριών (κοκκινομανίταρα, βυζατζίτες, πουρούθκια, της αναθρήκας κ.ά.), που απαντούν στην περιοχή. Βέβαια, τα πλούσια νερά και τα περιβόλια του Ριζοκαρπάσου συνέτειναν στην καλλιέργεια οπωροκηπευτικών, όπως το λουβί, τα φασόλια, τα λάχανα, οι κεφαλοκράμβες, ενώ ως προς τα φρούτα καλλιεργούνταν σε μεγάλο βαθμό τα πορτοκάλια, λεμόνια, μανταρίνια, ρόδια, σύκα, χρυσόμηλα κ.ά. Μεγάλες εκτάσεις της κωμόπολης καλύπτονταν με ελαιόδεντρα και χαρουπιές, ενώ οι πεδιάδες παρήγαν σιτάρι, σησάμι και άλλα σιτηρά. Συνεπώς, η μορφολογία της κωμόπολης με τους λόφους και τις πεδιάδες, συνέβαλε αποφασιστικά στην παραγωγή πολλών προϊόντων, δηλαδή πρώτων υλών για την ανάπτυξη και παρασκευή συγκεκριμένων φαγητών και εδεσμάτων. Εδώ θα πρέπει να προσθέσουμε πως πέραν του καλού κλίματος της περιοχής, συνέβαλε και το γόνιμο υπέδαφος στο να υπάρχει πλούσια παραγωγή φρούτων και λαχανικών, χωρίς να χρειάζεται άρδευση ιδιαίτερα κατά τους καλοκαιρινούς μήνες. Ας σημειωθεί ότι εξίσου πλούσιο υπήρξε και το κυνήγι στο Ριζοκάρπασο και στην γύρω περιοχή. Λαγοί, τρυγόνια, αγριοπερίστερα, μπεκάτσες, φραγκολίνες, τσίχλες και άλλα αποδημητικά πουλιά αποτελούσαν στοιχεία της βασικής διατροφής. Ένα μεγάλο κεφάλαιο, κυρίαρχη γαστρονομική ιδιαιτερότητα και εθνικό φαγητό του Ριζοκαρπάσου είναι τα σαλιγκάρια (καραόλοι). Τονίζουμε, ότι υπήρχαν διάφοροι τρόποι παρασκευής των σαλιγκαριών, αφού πληθώρα μεγάλων και μικρών σαλιγκαριών απαντούν στην περιοχή.
Αναφέρουμε τα ονομαζόμενα στη ριζοκαρπασίτικη διάλεκτο μουνούχαροι, μαντούθκια, πιττακάρες, καραόλοι, αλλά και μικρά σαλιγκαράκια (καραολούθκια). Οι μουνούχαροι (σαλιγκάρια) ως προς την παρασκευή τους είναι ένα έδεσμα που συνηθίζεται μόνο στο Ριζοκάρπασο με σκορδαλιά. Η γαστρονομική αυτή ιδιαιτερότητα, κατά την ταπεινή μας άποψη, δεν μπορεί να είναι άσχετη με τη μακρά περίοδο της Φραγκοκρατίας στην Κύπρο, εάν ληφθεί μάλιστα υπόψη ότι το Ριζοκάρπασο είχε ισχυρή εστία Φράγκων και απετέλεσε κομητεία μαζί με τα χωριά Σελενιά και Αναχίδα, κατά την ίδια περίοδο. Μόνο στη Γαλλία συναντούμε στη μαγειρική τα σαλιγκάρια με σκόρδο (escargot bourguignons). Επίσης, μοναδική ριζοκαρπασίτικη συνταγή αποτελεί η παρασκευή των σαλιγκαριών, συνήθως καραόλων και πιττακάρων γιαχνί με τα κολοκύθια. Ούτε αυτός ο τρόπος παρασκευής απαντά σε οποιοδήποτε μέρος της Κύπρου, τουλάχιστον μέχρι πριν από το 1974. Εάν αυτό συμβαίνει σήμερα, πρόκειται για περιοχές όπου έχουν εγκατασταθεί Ριζοκαρπασίτες.
Εντελώς μοναδικές και παντελώς άγνωστες γαστρονομικές επιλογές σε άλλες περιοχές της Κύπρου, αλλά και στην ίδια τη χερσόνησο της Καρπασίας, απαντούν στο Ριζοκάρπασο σχετικά με συγκεκριμένα φαγητά. Για παράδειγμα, το κολοκάσι, το οποίο καλλιεργούσαν στο Ριζοκάρπασο και το οποίο ευδοκιμούσε εξαιτίας των πλούσιων νερών, καθώς είναι μάλα υδροχαρές, εύλογα αποτέλεσε κύριο μέρος της διατροφής διαμέσου των αιώνων και επιπρόσθετα χρησιμοποιήθηκαν διαφορετικοί τρόποι στη μαγειρική του. Σημειώνουμε ότι το κολοκάσι παρασκευάζεται ψητό ή και βραστό, το οποίο στη συνέχεια γίνεται σαλάτα με φρέσκο κόλιανδρο, κρεμμύδι και πλούσιο ελαιόλαδο, το οποίο παρήγε η περιοχή. Επίσης, παρασκευαζόταν κολοκάσι γιαχνί με πέρδικες, ακριβώς επειδή υπήρχε πλούσιο κυνήγι. Ακόμη, μια παραλλαγή στον τρόπο παρασκευής του, υπήρξε το βραστό κολοκάσι συνοδευμένο με σκορδαλιά. Επαναλαμβάνουμε πως οι τρόποι αυτοί παρασκευής ήταν μοναδικοί και συνηθίζονταν μόνο στο Ριζοκάρπασο, τουλάχιστον μέχρι το 1974. Ως προς το ψάρι, μοναδική συνταγή ριζοκαρπασίτικη είναι ο ορφός γιαχνί ή στιφάδο. Σχετικά με το κρέας, μοναδικό χαρακτηριστικό έδεσμα ριζοκαρπασίτικο είναι το οφτό της τερατσιάς. Η κτηνοτροφία και τα κατσίκια, τα λεγόμενα του όρους που σήμαινε αυτά τα οποία έβοσκαν ελεύθερα και είχαν νοστιμότατο κρέας, φαίνεται να ενέπνευσαν την ιδιαίτερη αυτή συνταγή. Στην περίπτωση αυτή το κατσικίσιο κρέας ψήνεται σε φούρνο επάνω σε κλαδιά χαρουπιάς, δίνοντας μια χαρακτηριστική μυρωδιά στο οφτό της τερατσιάς, που υπερτονίζει τη γεύση του και τη νοστιμιά του. Μια μοναδική πίττα που παρασκευάζεται με άγρια χόρτα, τους ξινιάτους, στην κωμόπολη, είναι η ονομαζόμενη ξινιατόπιττα. Τα άγρια αυτά χόρτα, οι ξινιάτοι, είναι γνωστά στον ελλαδικό χώρο ως λάπατα. Για την παρασκευή της χορτόπιτας αυτής, εκτός από ξινιάτους, χρησιμοποιούμε κόλιανδρο, φρέσκα σκόρδα, φρέσκα κρεμμυδάκια και μάραθο. Επίσης, οι λαψάνες γιαχνί, ένα ιδιαίτερο έδεσμα παρασκευαζόταν από άγριες λαψάνες, τσιγαρισμένο κρεμμύδι σε ελαιόλαδο και μπόλικο μάραθο, καθώς και καυτερή πιπεριά και χυμό από κιτρόμηλο, που του έδινε μια ξεχωριστή γεύση. Σχετικά δε με τα ζυμαρικά, χαρακτηριστικό είναι τα πρόσφορα που παρασκευάζονταν στο Ριζοκάρπασο, τα οποία περιείχαν αρκετό σιμιγδάλι και ονομάζονται αφράντες, λέξη κατάλοιπο, όπως φαίνεται, από τη μακρά περίοδο της Φραγκοκρατίας (les offrants) από το ρήμα offrir. Το Ριζοκάρπασο, όμως, διαφύλαξε και στοιχεία της βυζαντινής παράδοσης και πολιτισμού. Το «γλυκιστικό» λαγγόπιττες, που δεν είναι τίποτα άλλο από τους λαλαγγίτες, που συνήθιζαν στο Βυζάντιο, ήταν έθιμο να παρασκευάζονται στο Ριζοκάρπασο κατά την εορτή του αγίου Ιωάννη του Προδρόμου και στην Ανύψωση του Τιμίου Σταυρού. Η λαγγόπιττα ήταν πίττα που έψηναν σε ειδικές πλάκες, τις οποίες μπορούσε να βρει ένας Ριζοκαρπασίτης σε ένα συγκεκριμένο βουνό, στη διαδρομή μεταξύ Ριζοκαρπάσου και Αποστόλου Ανδρέα. Οι πίττες αυτές, όταν ψήνονταν έμοιαζαν σαν κηρήθρες και καταναλώνονταν με μέλι της μέλισσας ή χαρουπόμελο. Περίφημες είναι και οι ριζοκαρπασίτικες μιλλόπιττες που παρασκευάζονται με λίπος χοιρινό, περίτεχνα ζυμωμένες και ανοίγουν σε πλούσια φύλλα. ʼλλη ιδιαιτερότητα γαστρονομική του Ριζοκαρπάσου αποτελούν τα μιλλωμένα κουλούρια. Μόνο στο Ριζοκάρπασο τα κουλούρια αυτά παρασκευάζονται, όχι μόνο με τα υλικά που περιλαμβάνουν γενικώς οι συνταγές στην υπόλοιπη Κύπρο, αλλά στη συγκεκριμένη περίπτωση περιέχουν επίσης μυζήθρα, βούτυρο και γάλα. Από την εισβολή του 1974 και τον βίαιο εκτοπισμό των κατοίκων του Ριζοκαρπάσου, οι γαστρονομικές ιδιαιτερότητες της κωμόπολης απαντούν και σε άλλες περιοχές της Κύπρου, στις οποίες έτυχε να εγκατασταθούν οι πρόσφυγες κάτοικοί της. Αλλά και εμείς που καταγόμαστε από αυτό τον ευλογημένο τόπο, συνηθίζουμε να κρατούμε τις παραδόσεις και τα έθιμα, κυρίως κατά τις μεγάλες θρησκευτικές γιορτές μας, ακολουθώντας κατά γράμμα τις συνταγές και το ιδιότυπο διατροφολόγιο της περίλαμπρης και γενέθλιας κωμόπολής μας. Φυσικά, όσα αναφέραμε πιο πάνω, αποτελούν μόνο ελάχιστα στοιχεία από τον πλούτο και την κληρονομιά της ριζοκαρπασίτικης γαστρονομίας. Το πόσο σημαντικό είναι για ένα λαό να διατηρεί τις παραδόσεις, την ιστορία και τις συνήθειές του, δηλαδή τον τρόπο έκφρασης του πολιτισμού του, αποτελεί μια αναγκαιότητα, η οποία πρέπει να καταγράφεται και να αναδεικνύεται. Εν κατακλείδι, η γαστρονομία και οι διατροφικές συνήθειες ή και ιδιαιτερότητες ενός συγκεκριμένου συνόλου έχουν μεγάλη σημασία γιατί αντικατοπτρίζουν τον πολιτισμό, την ιστορία, την παράδοση, την κοινωνία, τη γεωγραφία, τη δημογραφία, τον τρόπο ζωής και έκφρασης ατόμων στον χρόνο και στον τόπο. Αυτά ακόμη αποτελούν στοιχεία πατριδογνωσίας και λαογραφίας, ουσιαστικά ένα παράθυρο στην εθιμική μας ζωή, έναν ιστό που συνδέει το παρελθόν με το παρόν μας, μια διαδρομή στην ιστορία που σκιαγραφεί το μέλλον.

Lire la suite

Ida Pershitz, µια γυναίκα που κατάφερε, σε περίοδο ανδροκρατίας να πάρει το ρόλο ενός άνδρα και να γίνει σεβαστή και πρότυπο σε όλη την Κύπρο. Γνωστή ως Πέρτσιενα, συντέλεσε στην ανάπτυξη πολλών εσπεριδοειδών που δεν υπήρχαν στην Κύπρο και βοήθησε στη λειτουργία του θεσµού της «Γιορτής του Πορτοκαλιού». Το παρελθόν της µοναδικό και η πορεία της αξιοθαύµαστη.

ΑΠΟ ΤΗ ΡΩΣΙΑ ΣΤΗΝ ΠΟΛΩΝΙΑ
Η νεαρή Ida, προερχόµενη από µια πλούσια ρωσοεβραϊκή οικογένεια, το 1921 φεύγει από τη Ρωσία λαµβάνοντας υπόψη την εξέλιξη του κοµµουνισµού στη χώρα τους. Μαζί µε τη µητέρα, το πατέρα και το µικρότερο αδερφό της πήγε στο Μπιαλιστόκ της Πολωνίας και εκεί ήταν που γνώρισε τον κ. Πέτριτς και τον παντρεύτηκε.

ΜΕ ΤΟ ΣΥΖΥΓΟ ΤΗΣ ΣΤΗΝ ΠΑΛΑΙΣΤΙΝΗ
Με την οικονοµική βοήθεια της µεγάλης αδελφής της µητέρας της Ida, η οποία ζούσε στην Αµερική, το ζευγάρι Πέρτσιτς µετέβηκε στην Παλαιστίνη όπου αγόρασε κάποια χωράφια. Τη γη την αγόρασε από τους Άραβες, που γι’ αυτούς ήταν άχρηστη και γεµάτη µικρόβια. Ο κ. Πέρτσιστς εργάστηκε σκληρά, απολύµανε τη γη και έφτιαξε περβόλια. Είχε φυτέψει πολλά εσπεριδοειδή όπως µανταρίνια, πορτοκάλια, γκρέιπφρουτ και πολλά άλλα.

ΤΕΛΙΚΟΣ ΣΤΑΘΜΟΣ: Η ΚΥΠΡΟΣ
Επειδή δεν ήταν εύκολο να εξάγει τα προϊόντα του ο κ. Πέρτσιτς αποφάσισε να έρθει µόνος του στην Κύπρο, όπου οι εξαγωγές στην Ευρώπη θα ήταν πιο εύκολο να γίνουν. Το 1930, όταν ήρθε, όλες οι εκτάσεις ήταν ακαλλιέργητες αλλά για τον ίδιο αυτό δεν ήταν εµπόδιο. Με τη βοήθεια του Γιάννη Χριστοφίδη, αγοράζει τα πρώτα αγροκτήµατα. Τα ιδανικότερα αγροκτήµατα ήταν στο Βαρώσι. Έτσι ξεκίνησε την επιχείρησή του φυτεύοντας αρχικά µικρά δενδρύλια, τα οποία καλλιεργήθηκαν µε καινούριες µεθόδους παρόµοιες µε εκείνες που χρησιµοποιούσαν στην Καλιφόρνια. Επίσης, εισήγαγαν στην Κύπρο παράνοµα ποικιλίες εσπεριδοειδών που δεν υπήρχαν εδώ, γιατί το απαγόρευαν οι Άγγλοι αποικιοκράτες και έδωσαν πολλές δουλειές σε αγρότες. Εγκατέστησε µεγάλες µηχανές που κινούσαν ηλεκτροτουρπίνες για πότισµα των δεντρών τους. Σε λίγα χρόνια µεγάλωσαν τα δέντρα και άρχισαν να αποδίδουν εισόδηµα. Το 1939 ήρθε και η υπόλοιπη οικογένεια στην Κύπρο γιατί ο κ. Πέρτσιτς αρρώστησε.

Η ΖΩΗ ΤΟΥΣ ΣΤΟ ΒΑΡΩΣΙ
Η ζωή της οικογένειας Πέρτσιτς ήταν αρχοντική. Κυκλοφορούσαν µε άµαξες, φορούσαν ρούχα αρχοντικά, είχαν το µοναδικό ψυγείο στο Βαρώσι, είχαν σόµπα και πάνω απ’ όλα τα χωράφια τους. Τους άρεσε η ζωή εδώ. Ήταν φθηνή και ο κόσµος ευχάριστος και φιλόξενος. Ελληνικά δεν µιλούσαν καθόλου γι’ αυτό και η Ida προσπαθούσε να µάθει µέσα από τη παρέα τους µε τη οικογένεια Χριστοφίδη. Λίγο πριν τελειώσει ο Β’ Παγκόσµιος Πόλεµος ο κ. Πέρτσιτς, πέθανε από ασθένεια πνευµόνων, αφήνοντας πίσω τα δύο ανήλικα κορίτσια του, Luba και Ruth, και τη γυναίκα του σε µια χώρα που ούτε καν τη γλώσσα δεν ήξεραν.

Η IDA ΠΑΙΡΝΕΙ ΤΑ ΗΝΙΑ
Όταν πέρασε η οικονοµική κρίση, συνέπεια του Β’ Παγκοσµίου Πολέµου, η Ida µπήκε δυναµικά στην αγορά, καλλιεργώντας τα χωράφια της. Ήταν µια γυναίκα που αποτελούσε παράδειγµα για όλες τις γυναίκες της Κύπρου, αφού σε µια περίοδο ανδροκρατίας κατάφερε να πάρει το ρόλο ενός άνδρα και να γίνει το πρώτο όνοµα. Τα περιβόλια της ήταν γνωστά ως «Τα περβόλια της Πέρτσιενας». Βοηθούσε στις διάφορες εκδηλώσεις της πόλης και πρόσφερε πάντα τις υπηρεσίες της. Επίσης, άνηκε στην επιτροπή που διοργάνωνε τη γιορτή του πορτοκαλιού και βοήθησε στη λειτουργία του φαντασµαγορικού αυτού θεσµού. Αυτή και οι κόρες της ντύνονταν πρωτοποριακά για την εποχή και ήταν από τις πρώτες γυναίκες που φόρεσε παντελόνι στην Κύπρο.
Ό,τι αναλάµβανε το διεκπαιραίωνε και µάλιστα στην εντέλεια. Η Ida αισθανόταν Κύπρια, µιλούσε άριστα ελληνικά και πέθανε στην Κύπρο σε ηλικία 82 χρόνων. Βέβαια ποτέ της δε ξέχασε τη καταγωγή της. Ήταν πρόεδρος της Εβραϊκής κοινότητας και βοηθούσε τους Εβραίους, όταν έρχονταν στην Κύπρο, στην προσπάθειά τους να βρουν µια καινούρια πατρίδα. — μαζί με Nora Salveta.

Lire la suite

Ιστορία Μέσης Εκπαίδευσεως Αμμοχώστου
1191- 1955

Το νύν Γυμνάσιον Αμμοχώστου αποτελεί
κατ/ ουσίαν συνέχεια κι επέκτασιν του Ημιγυμνασίου και της Ελληνικής Σχολής Βαρωσίων της οποίας οι ρίζες χάνονται είς τα βάθη της Τουρκοκρατίας και της Λατινοκρατίας .
Ήδη επί Λουζινιανών και Ενετών είς την Παλαιάν Αμμόχωστον εδιδάσκοντο ως ήτο πολύ φυσικόν λόγω της μεγίστης ακμής της πόλεως τα γράμματα υπό θεολόγων , Φράγκων βεβαιότατα εκπαιδευθέντων είς την Δυτικήν Ευρώπην. Τόπος διδασκαλίας ήσαν τα υπόστεγα του Ναού του Αγίου Νικολάου . Δυνάμεθα να φαντασθώμεν την τότε παρεχόμενην μόρφωσιν ως ομοίαν προς την Θεολογικήν μεσαιωνικήν μόρφωσιν την εν τη Δύσει καθ όλου παρεχόμενην .
Επί Φραγκοκρατίας οι διδάσκαλοι της Αμμοχώστου αναφέρεται οτι επληρόνοντο 400 Βυζάντια . Κατα τας παραμονάς της αλώσεως της Αμμοχώστου υπό των Τούρκων ( 1571) αναφέρεται οτι εν Αμμοχώστω ήτις επί Ενετών εγένετο σχεδόν συμπρωτεύουσα της Κύπρου ελειτούργουν Σχολεία ανωτέρας μορφώσεως τα μεγάλα σπουδάσια. Ο Κύπριος συγραφευς Νεόφυτος Ροδινός λέγει οτι ο πατήρ του Σολομών Ροδινός απο την Ποταμιούν όντας νέος είς τα σπουδαστήρια της Αμμοχώστου εγεύθηκεν ολίγον τίποτις των γραμμάτων γραμματικής τε και ποιητών και ιταλιάνικής γλώσσης .
Η διείσδυσις των Ελλήνων είς την όλην πνευματικήν θρησκευτικών και διοικητικήν οργάνωσιν της Φραγκοκρατίας και Ενετοκρατίας συνεχιζόμενη ήδη απο του ΙΔ/ αιώνος και δη απο της εποχής της Ελένης της Παλαιολογίνας φαίνεται οτι ήταν αρκετά σημαντική ώστε να συμβαίνει εν Αγίω Νικολάω Αμμοχώστου το 1507 το παρατηρηθέν υπό του Pierre Messenge: ο επίσκοπος του Αγίου Νικολάου καθεδρικού ναού Αμμοχώστου διαμένει εν Ρώμη και μόνον ολίγοι κληρικοί ευρίσκονται εν αυτώ να τελέσουν λειτουργία. Οι ιερείς λέγουν τη λειτουργίαν κατα τη ρωμαϊκή συνήθεια καίτοι Έλληνες.
Οι Έλληνες τούτοι κληρικοί του Αγίου Νικολάου ως παρατηρεί ο Enlart υπάγονται είς το ευρύτερον φαινόμενον της αλληλεπιδράσεως και αλληλοαφομοιώσεως Ελλήνων και Φράγκων και Ενετών .

Ιστορία Μέσης Εκπαίδευσης Αμμοχωςτου
Κώστα Π. Κυρρη

Lire la suite