Στα 1905 ιδρύθη με τον συνεταιρισμό Δημητρίου και Γεωργίου καπνεργοστάσια που λειτουργούσε σε ένα παλιό σπίτι. Το εργοστάσιο εκκινείτο σύμφωνα με τα δεδομένα της εποχής και όλη η δουλειά γινόταν με τα χέρια όπως και τα χειροποίητα τσιγάρα . Το εργοστάσιο που στην πραγματικότητα ήταν εργαστήριο είχε την ονομασία Καπνεργοστάσιον Αμμόχωστος , Δημητρίου και Γεωργίου, Famagusta Tobacco factory και είχε σήμα κατατεθέν τον καθεδρικό ναό της Αγίας Σοφίας Αμμοχώστου. Γι αυτό και τα τσιγάρα ηταν γνωστά σαν τα καπνά της Αγίας Σοφίας.
Α. Μιχαηλίδη
Το Παλιό Βαρώσι
Εικόνα:
Λεπτομέρεια από τις μνημειώδεις εξώθυρες του καθεδρικού ναού του Αγίου Νικολάου. Από το λεύκωμα του John Thomson, «Through Cyprus with the camera in the autumn of 1878», London 1879. Συλλογές Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου, Β. 164.
( Ανεμούριον)

Lire la suite

Είναι ο Πάνθηρας ζωντανός;
Ν. Μαραγκού
Απόσπασμα απο το βιβλίο
Επέςτρεφαν αργά το απόγευμα , η Βέρα κοίταζε τον Πενταδάκτυλο αριςτερά , περνούσαν μέσα απο τα χωριά που επαναλάμβανε νοερά τα ονόματά τους . Αφάνεια , ʼςια, Βατυλή, Λύςη, Κοντέα, Κούκλια, Καλοψίδα, Βαρώςι , στη Λύςη σταματούςε πάντοτε ο Ανδρεας για να αγοράςουν καρπούζια απο τον κύριο Ηλία που καθόταν στο δρόμο με ένα τεράςτιο κοφίνι . Το τοπίο της Μεσαορίας ήταν χωμάτινο τα σπίτια μια συνε?χεια της γης δεξιά κι αριστερά απο το δρόμο με τους ευκαλύπτους. Πάνω στους ευκαλύπτους ηταν καρφωμένα τετράγωνα κομμάτια τσίγκου κι έγραφαν : Αγάπες τζαί καημοί .
Επαναλάμβανε λοιπόν νοερά η Βέρα: ʼσια, Βατυλή, Λύση, Κοντέα, Κούκλια, Καλοψίδα, Βαρώσι , αγάπες τζαί καημοί, και όλες οι λέξεις είχαν κάτι το άγνωστο αλλά και κάτι το μαγικό , σαν μια επίκληση όπως άλλοι έλεγαν το πάτερ ημών.
Κάποτε σταματούσαν στη Λύση στο σπίτι ενός γέρου ζωγράφου φίλου του Στέφανου. Ήταν ενας παμπόνηρος γέρος , έφτιαχνε απομιμήσεις αρχαίων και ξεγελούσε τους αρχαιοκάπηλους αλλά και τους αρχαιολόγους. Μα αφού ζωγραφίζεις θερισμό τις παπαρούνες τι τις θέλεις μεςα στα στάχυα ;; Τον ρωτούσε ο Στέφανος.
Η τέχνη κύριε Στέφανε εν ελευθερία ο ζωγράφος ότι θέλει βάλλει στον πίνακα. Ελευθερία που τις λίες κύριε Στέφανε άκου με που σου λαλώ. …………

Lire la suite

Μες στην αμαρτωλή της φορεσιά
με απομιμήσεις δέντρων και πουλιών
κοιμάται πλάι στη δύναμη του ονόματός της.
Με την άμμο του ύπνου στα μαλλιά της
γαληνεύει τα όνειρα και τα σώματα
των πρωινών αγαλμάτων.
Φίδια της μαλακώνουνε τα στήθια.
Τι έχει να χάσει αυτή που τόσο λίγο νοιάζεται
για του θανάτου την ιτιά και τα χλωρά σπαθιά;
σε λίγο θα γεμίσει στάχτη το δοχείο.
Και του προσώπου της η φλόγα, κάποτε ιερή,
θα πλύνει με βαμπάκι την πληγή της.
Η άκρη του ματιού της γίνεται αλμυρή.
Το φόρεμά της λιώνει στον κοιτώνα.
Ήτανε δροσερή στα πρώτα χρόνια.
Τώρα μουδιάζει στην καρδιά της παλαμίδας.
Αν έρχεσαι από μακριά, παρακαλώ,
τίναξε τη βροχή από τα μαλλιά σου
κι εγώ θα καταλάβω τ’ όνομά σου.
Κ. Χαραλσμπίδης
Αμμόχωστος Βασιλεύουσα

Lire la suite

Χαίρετε, Αμμόχωστος, Σαλαμίς», Σάββας Ιακωβίδης
Τι είναι η Αμμόχωστος; «Τα πράγματα είναι καθαρά. Μια πόλη σε αμνημόνευτους καιρούς, μια πόλη μυθική της πήραν ξάφνου τη λαλιά και την τροχοπεδώσαν. ʼμποτε να ’μουνα κι εγώ στην κοίτη του ματιού της την ώρα που της σφάλιζαν τα σωθικά με κράμα πηχτού κι ανάγλητου πολτού κατήφειας και σκισμάδας. Μπορεί κάτι να γινόταν, τ’ αλλόκοτα είναι λίγα τα περιττά πάρα πολλά κι η λεπτομέρεια πλήρης. Μπορεί και να την έσωζα παίρνοντας απ’ το χέρι την αργυρή ταυτότητα, κι ΑΜΜΟΧΩΣΤΟΣ να γράφει, και να ’κρυβα στον κόρφο τ’ όνομά της κάνοντας τάχα πως κοιτώ απ’ το παράθυρο έξω.».
Αμμόχωστος Βασιλεύουσα

Lire la suite

Γράφει η Νάσα Παταπίου
Μάρκος Αντώνιος Trevisan
Βενετοκρατία
Εκτενείς οικονομικές αναλύσεις για τα έσοδα και τα έξοδα της Κύπρου κατά τον 16ο αιώνα, οι φόροι που πληρώνονταν στη νήσο, μεταξύ των οποίων ο φόρος άλατος και πολλά άλλα στοιχεία καταγράφονται σε εκτενή έκθεση του αρχικά συμβούλου, έπειτα τοποτηρητή και εν τέλει δόγη Μάρκου Αντώνιου Τrevisan
Το έτος 1553, όταν ο Μάρκος Αντώνιος Trevisan ήταν δόγης, είχε γίνει κοπή νομισμάτων [καρτζίων] τα οποία είχαν τότε κυκλοφορήσει και στη μεγαλόνησο Κύπρο. Στη μία πλευρά, τα νομίσματα αυτά φέρουν τον όρθιο λέοντα της Κύπρου και την επιγραφή S. Marcus Venetus, ενώ στην άλλη πλευρά του νομίσματος απεικονίζεται σταυρός με τέσσερις ρομβοειδείς ακτίνες στις γωνιές του και γύρω αναγράφεται το όνομα του δόγη.
Η οικογένεια του Μάρκου Αντώνιου Trevisan καταγόταν από το Φρίουλι και το Τρεβίζο, γι” αυτό άλλωστε φέρει και το επίθετο Trevisan. Ήδη, από το 1381 μέλη της οικογένειας του Μάρκου Αντώνιου Trevisan εκλέγονταν μέλη του Μεγάλου Συμβουλίου της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας. Από μικρός ο Trevisan ακολούθησε τον πατέρα του, όταν μετέβαινε ως εκπρόσωπος της Γαληνοτάτης στη Γαλλία αλλά και στην Αίγυπτο και έτσι απέκτησε πλούσιες εμπειρίες.
Όπως και άλλοτε έχουμε αναφέρει σε άρθρο μας, ο Μαρκαντώνιος Trevisan υπηρέτησε δύο φορές σε υψηλές διοικητικές θέσεις στην Κύπρο. Ας σημειωθεί, επίσης, ότι είχε υπηρετήσει και στην Κρήτη. Το 1524 είχε διοριστεί ως σύμβουλος στην Κύπρο και μας κληροδότησε μια έκθεση για τη μεγαλόνησο, την οποία συνέταξε μαζί με τον συνάδελφό του σύμβουλο Πέτρο Valier, το έτος 1527.
Ως γνωστόν, η βενετική διοίκηση της Κύπρου που είχε έδρα τη Λευκωσία, αποτελείτο από τον τοποτηρητή, ο οποίος είχε ως βοηθούς δύο συμβούλους Βενετούς, που ανήκαν στην τάξη των πατρικίων. Η έκθεση των συμβούλων Valier και Trevisan διασώζει ενδιαφέροντα στοιχεία για την Κύπρο και μεταξύ άλλων περιέχει ειδήσεις για τον πύργο-κατοικία των Αλυκών, όπου διέμενε τότε ο καπιτάνος τους, καθώς και στοιχεία για την ανάπτυξη της Λάρνακας, που από ένα μικρό χωριό κατέστη εμπορικό και ναυτιλιακό κέντρο επί Βενετοκρατίας.
Ο Μάρκος Αντώνιος Trevisan διορίστηκε και για δεύτερη φορά στην Κύπρο, το 1531, και υπηρέτησε για διετή θητεία ως τοποτηρητής. Στις 5 Ιουλίου του έτους 1534 παρουσίασε ενώπιον του Κολεγίου την έκθεσή του, που είχε συγγράψει για τη μεγαλόνησο κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του ως τοποτηρητής. Ακόμη και στη διαθήκη του αναφέρεται στα αξιώματα και στην υπηρεσία του στην Κύπρο και ως ευλαβής χριστιανός αποδίδει τον διορισμό του στις θέσεις αυτές, όπως σημειώνει, χάρη στην ευλογία και τη μεγαλοσύνη του Παντοδύναμου Θεού. Αρκετές όμως πληροφορίες για το έργο που επιτέλεσε ο Trevisan στην Κύπρο ως τοποτηρητής, απαντά στον Βενετό ημερολογιογράφο (diarista) Μαρίνο Sanuto. O Sanuto, σύγχρονος των γεγονότων, ενημερωνόταν από τα επίσημα κρατικά έγγραφα και συνέτασσε τα ημερολόγιά του.
Σε Αμμόχωστο και Τρίκωμο
Σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Sanuto, όταν υπηρετούσε στην Κύπρο ως τοποτηρητής ο Μάρκος Αντώνιος Trevisan, είχε κτυπήσει την πόλη της Αμμοχώστου και τη γύρω περιοχή φοβερή πανώλης. Η επιδημία είχε μεταδοθεί στην Κύπρο από τη γειτονική Συρία, στην οποία είχε εξαπλωθεί. Προφανώς, θα είχαν μεταδώσει την πανώλη ταξιδιώτες ή έμποροι που είχαν αφιχθεί με κάποιο καράβι από τη Συρία στο λιμάνι της Αμμοχώστου. Στις 5 Αυγούστου 1533, ο Trevisan έγραφε στις βενετικές αρχές ότι είχε εξαπλωθεί η πανώλης στην Αμμόχωστο και ότι πεθαίνουν την ημέρα δεκαπέντε με είκοσι άτομα. Απαριθμούσε επίσης τα ονόματα αξιωματούχων που είχαν χάσει τη ζωή τους εξαιτίας της πανώλης. Μεταξύ αυτών ήταν ο υπεύθυνος του λιμανιού της Αμμοχώστου, ο Lunardo από την Πάρμα, διοικητής της φρουράς του κυβερνήτη της πόλης, ο Ιωάννης Μοτσανέγας, υπεύθυνος του τελωνείου (comerchio), καθώς και πάρα πολλοί στρατιώτες, ενώ ο αξιωματικός Φραγκίσκος dal Borgo είχε ήδη πληγεί και αυτός από πανώλη. Σχεδόν μετά από ένα μήνα, ο Ιταλός αξιωματικός δεν άντεξε και έχασε τη ζωή του.
Επίσης, δύο γειτονικά χωριά με την Αμμόχωστο, το Τρίκωμο και το Μήλο του Αδάμ (Pomo di Adamo) είχαν πληγεί και αυτά από πανώλη. Παρεμπιπτόντως αναφέρουμε ότι το χωριό Pomo di Adamo χάθηκε με την πάροδο των αιώνων και η τυχόν ταύτισή του με τη Μηλιά Αμμοχώστου, σε καμιά περίπτωση δεν ισχύει, αφού στην απογραφή του 1565 αναφέρονται και τα δύο χωριά.
Όπως πληροφορούμαστε από την ίδια την επιστολή του τοποτηρητή, το χωριό Pomo di Adamo τότε αποτελούσε φέουδο του Πέτρου Ιουστινιάνη (Justinian). Πρόκειται για την οικογένεια που κατείχε τον τίτλο της κομητείας του Ριζοκαρπάσου. Αργότερα, η πανώλης μεταδόθηκε και στο χωριό Τραπέζα, ένα άλλο χωριό έξω από την Αμμόχωστο, που και αυτό χάθηκε με την πάροδο των χρόνων. Στο Τρίκωμο είχε μεταδοθεί η πανώλης σε τέσσερα σπίτια από κάποιους χωρικούς, που είχαν μεταβεί στην Αμμόχωστο για να πληρώσουν κάποια χρέη σε Εβραίους και να πάρουν πίσω ό,τι είχαν βάλει ενέχυρο. Τότε, το χωριό αποκλείστηκε και τέθηκε σε προληπτική απομόνωση (quarantina) από την υπόλοιπη νήσο, μ” ένα σώμα στρατιωτών ώστε να προφυλαχθούν τα γειτονικά χωριά. Ο Trevisan επαινείται για το έργο που είχε επιτελέσει όταν η πανώλης είχε μεταδοθεί στην Αμμόχωστο, στο Τρίκωμο, στην Τραπέζα και στο Pomo di Adamo.
Parathyro. Com

Lire la suite

Στους πύργους των τειχών της βενετσιάνικης Αμμόχωστου, η ποιητική φαντασία του Σαίξπηρ τοποθέτησε τον Οθέλλο, τον μελαψό Ενετό διοικητή της πόλης και έπλεξε την τραγική ιστορία του. Ο γωνιακός πύργος και η τάφρος γύρω από τον «Πύργο του Οθέλλου»: George Jeffery, «A Description of Historic Monuments of Cyprus», Nicosia 1918. Συλλογές Πολιτιστικού Ιδρύματος Τραπέζης Κύπρου, Β. 96.

Lire la suite

Σπάνιες φωτογραφίες απο έναν Αρμένιο που έκανε πατρίδα του τον τόπο μας.
Οι περισσότεροι Αρμένιοι που γνωρίζουμε έφθαςαν στην Κύπρο κατα τη διαρκεία της Αγγλοκρατίας. Ο Χάιγκάζ Μαγκοιάν αποτύπωσε με περίσσεια αγάπη αυτή τη περίοδο με το ευαίσθητο φωτογραφικό του μάτι και το 1947 προχώρησε στην έκδοση ενός μικρού οδηγού του νησιού και απέκτησε με αυτό το τρόπο ενα μοναδικό φωτογραφικό αρχείο που περιέχει πολύτιμες στιγμές της ιστορίας μας.
Το αρχείο Μαγκοιάν περιέχει φωτογραφίες και καρτ ποστάλ όλης της Κύπρου . Αυτής που πολλοί απο εμάς ονειρεύονται σήμερα , αυτήν που αποτύπωσε ο Διαμαντής κι ο Κάνθος αυτήν που ύμνησε ο Σεφέρης . Αυτήν ακριβώς την Κύπρο γνώρισε κι απεικόνισε ο Χάιγκάζ Μαγκοιάν όταν η οικογένεια του άραζε ταλαιπωρημένη στο νησί μετά τις τρομερές σφαγές των Αρμενίων.
Απο το λεύκωμα Haigaz Mangoian
1907-1970
Επιμέλεια Άννας Μαραγκού

Lire la suite

Το 1959 μονογράφηκε η καταρχήν συμφωνία στη Ζυρίχης και μετά απο λίγες μέρες στο Λονδίνο υπογραφήςαν επίσημα οι συμφωνίες Εγκαθίδρυσης . Τα κείμενα υπέγραψαν εκ μέρους των Ελληνοκυπρίων ο Μακάριος , εκ μέρους των Τουρκοκύπριων ο Κουτσούκ.
Οι συμφωνίες απαρτίζονται απο 5 κείμενα . Το πρώτο εξ’ αυτών, η βασική διάρθρωση της δημοκρατίας της Κύπρου , αφορά τη συνταγματική οργάνωση του πολιτεύματος . Τα 27 άρθρα της βασικής διάρθρωσης μεταφέρθηκαν αυτούσια στο κυπριακό Σύνταγμα κι αποτελούν τις θεμελιώδεις μη αναθεωρητέες διατάξεις του. Με τη βασική διάρθρωση συστήθηκε ενιαίο ανεξάρτητο κράτος ενώ απαγορεύτηκε η Ένωση ή Διχοτόμηση. Συστατικό του κράτους αποτελούν οι δυο κοινότητες στις οποίες οργανώνονται απο το Σύνταγμα οι Ελληνοκύπριοι 80% και οι Τουρκοκύπριοι 18% . Όπως δε σημειώνεται ο κοινωνικός δυαδισμός προσδιόρισε τη συγκρότηση του κράτους . Η δομή και άσκηση των εξουσιών αντικατόπτριζε τη δικοινοτική σύνθεση του πληθυσμού. Κάθε κοινότητα θα εξέλεγε χωριστά τα αιρετά όργανα που της αντιστοιχούν , δηλ. τον Ελληνοκυπρίο πρόεδρο και τον τουρκοκύπριο αντιπρόεδρο καθως και τους βουλευτές . Η συμμετοχή των δυο κοινοτήτων στη κυβέρνηση και στη Βουλή ηταν σε ποσοστά 70% -30% . Απο το σύνολο των διατάξεων προκύπτει οτι κατοχυρώθηκε συνταγματικά το καθεστώς της τουρκοκυπριακής κοινότητας ως ισότιμης , συν ιδρύτριας , και συγκυβερνώσας κοινότητας της Κύπρου και οτι η θεσμική σύμπραξη των δυο κοινοτήτων θεμελίωσε την υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Τμήμα των συμφωνιών αποτελούν επίσης η Συνθήκη Εγγύησης και η Συνθήκη Συμμαχίας που συνομολογήθηκαν μεταξύ Ελλάδος Τουρκίας , Ηνωμένου Βασιλείου και Κύπρου. Με την πρώτη η Κύπρος ανέλαβε την υποχρέωση να διατηρήσει την εδαφική ακεραιότητα της Δημοκρατίας ενώ οι λοιπές 3 χώρες ανέλαβαν την υποχρέωση να εγγυώνται την ακεραιότητα και ανεξαρτησία της Κύπρου , να απαγορέυουν την Ένωση ή την Διχοτόμηση και σε περίπτωση παραβίασης της Συνθήκης ή της ανεξαρτησίας της Κύπρου να λαμβάνουν τα απαραίτητα μέτρα για αποκατάσταση του καθεστώτος που εγκαθιδρύθηκε με τη Βασική Διάρθρωση. Σύμφωνα δε με το άρθρο 4 προβλέφθηκε οτι αν δεν συμφωνηθεί κοινή δράση σε καθε ενα κράτος επιφυλάσσεται το δικαίωμα μονομερούς ενέργειας για την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης και ανεξαρτησίας της κυπριακής δημοκρατίας .
Τέλος με την συνθήκη Συμμαχίας Ελλάδα και Τουρκία ανέλαβαν την υποχρέωση να συνδράμουν αμυντικά την Κύπρο με την παρουσία στρατιωτικής δύναμης απο την Ελλάδα ( ΕΛΔΥΚ , 950) και την Τουρκία ( ΤΟΥΡΔΥΚ, 650) .

Lire la suite

Η Αμμόχωστος των ποιητών Κ. Μόντη, Θ. Πιερίδη, ανθρώπων της τέχνης και των γραμμάτων, την πόλη που αγάπησαν ο Σεφέρης, ο Ελύτης, ο Καββαδίας. Οι αρχαίες πόλεις της Έγκωμη και της Σαλαμίνας που ύμνησε ο Σεφέρης ξαναζωντανεύουν στην ποίηση του Κ. Χαραλαμπίδη. Μια πόλη κόσμημα που ζήλεψαν διάφοροι επικυρίαρχοι, ανά τους αιώνες, εκδικήθηκε η φύση. Ένας χώρος με τα Καλλιμάρμαρα γυμνάσια, τις σχολικές γιορτές, τους μεγάλους δωρητές, που γνώρισε στα χρόνια της αθωότητας ο ποιητής στα πρώτα χρόνια της Ανεξαρτησίας μετά το 1960 είναι πανταχού παρόν στα ποιήματά του. Ο μύθος σμίγει με την Ιστορία. Η πόλη θα ξυπνήσει. «Η πόλη νικημένη από την νύχτα προβάλλει πάμφωτη και νοτισμένη». Η «Αμμόχωστος Βασιλεύουσα» μας αποκαλύπτει ότι ο ποιητής έχει θητεύσει σωστά στον υπερρεαλισμό και ότι ακόμη έχει πετύχει την συμφιλίωση της δημοτικής με την λόγια γλώσσα. Μια γλώσσα ζωντανή που ταιριάζει σε μία αληθινή ποίηση, που υπερβαίνει το συμβατικό, στίχοι που έχουν μας ειπούν κάτι το καινούριο.(Λουκάς Θεοχαρόπουλος)

Lire la suite

Οι Καμηλάρηδες
Ανάμεσα στα διάφορα ζώα , ίππους, μουλάρια , γαϊδούρια που χρησιμοποιήθηκαν σαν μεταφορικό μέσο στην Κύπρο μας στους περασμένους αιώνες και στις αρχές του αιώνα μας, είναι και η καμήλα που χρησιμοποιήθηκε σε μεγάλη κλίμακα στη μεταφορά διαφόρων προϊόντων και εμπορευμάτων γιατί ήταν ζώο λιτοδίαιτο , άντεχε πολύ στην πείνα και τη δίψα. Μπορούσε να μεταφέρει στη ράχη της φορτίο 200 – 250 οκάδες, που κανένα άλλο ζώο μπορούσε να βαδίσει τόσες μεγάλες αποστάσεις και να μεταφέρει τόσο βάρος.
Είναι πραγματικά λιτοδίαιτο ζώο γιατί είναι ζώο φυτοφάγο. Μπορεί να τρέφεται για εβδομάδες ολόκληρες με αποξηραμένα χόρτα και στην ανάγκη με παλιά καλάθια και μεταχειρισμένες ψάθες. Στον καιρό τρέφεται αποκλειστικά με λαψάνες που αφθονούσαν στα δημητριακά πριν ευρεθούν και χρησιμοποιηθούν τα ζιζανιοκτόνα. Οι γεωργοί περίμεναν από τους καμηλιέρηδες ν” απαλλάξουν ολόκληρες εκτάσεις σιτηρών από τις λαψάνες που κατέπνιγαν τη σπορά τους στους μήνες Μάρτη και Απρίλη. Τρέφεται ακόμη με παντός είδους σπόρους και ακατάλληλα για φαΐ όσπρια, ούτε πληγώνεται το στόμα της από τις πιο οξείες άκανθες στις οποίες ρίπτεται χωρίς καμία προσοχή.
Για τα πιο πάνω προτερήματα της η καμήλα χρησιμοποιήθηκε πλατεία μέσα στην Κύπρο μας σαν μεταφορικό ζώο κι από το ένα άκρο της Κύπρου μέχρι τ” άλλο πολλά είναι τα χωριά που έτρεφαν και διατηρούσαν καμήλες. Στην Πάφο, στη Λεμεσό, στο Ριζοκάρπασο, στη Σκάλα, στη Λάπηθο, στη Μύρτου, στην Ακάνθου, στου Μόρφου, στο Πραστειό Μόρφου, στο Διόριος, στην Τερσεφάνου, στα Περβόλια, Μουσουλίτα, Ψυλλάτο, Λευκόνοικο, Συγχαρεί, Τρίκωμο, ʼγιος Ανδρόνικος, Μια Μηλιά και σ” άλλα μέρη της Κύπρου.
Όλα τα εμπορεύματα των πόλεων και τα διάφορα προϊόντα των ορεινών μερών μεταφέροντο στις εμποροπανηγύρεις που εγίνοντο στα πεδινά μέρη με τις καμήλες. Τα σουτζούκια, τα κιοφτέρκα, οι σησαμόπιτες, τα σταφίδια, οι σταφίδες και άλλα προϊόντα της Τα σιτηρά, τα άχυρα, το βαμβάκι, το σησάμι, τα όσπρια, οι πατάτες, τα κρεμμύδια στη μετακίνηση τους από τους τόπους παραγωγής τόσο στις πόλεις όσο και στα χωριά για διάθεση και κατανάλωση χρησιμοποιήθηκε η καμήλα. Μεταφέρονταν ακόμη εμπορεύματα των πόλεων στα πανηγύρια της Μεσαριάς όπως υφάσματα, χαλκωματικά ( χαρτζιά, μαγείρισσες, σινιά, τηγάνια κ.λ.π. ) , είδη ζυμώματος, γούρνες, γουρνιά, κουπποσάνιδα κ.λ.π. . Τέτοια πανηγύρια ήταν: του Αγίου Αναστασίου 17 του Σεπτέμβρη στην Περιστερωνοπηγή, του Αγίου Λουκά 18 του Οκτώβρη στο Βαρώσι, του Αγίου Αρτεμίου στις 20 Οκτώβρη στην Αφάνεια, του Αγίου Δημητρίου 26 του Οκτώβρη στο Λεονάρισσο, του Αγίου Μάμαντος 2 Σεπτεμβρίου στου Μόρφου, του Αγίου Παντελεήμονα 27 Ιουλίου στη Μύρτου, του Αγίου Κυπριανού 2 Οκτωβρίου στο Μένοικο, του Αγίου Κενδέα 6 Οκτωβρίου στο Αυγόρου. Σε εποχή ακόμη που δεν υπήρχε σιδηρόδρομος η καμήλα χρησιμοποιήθηκε για τη μεταφορά του ταχυδρομείου και μάλιστα εθεωρείτο σαν μέσο ασφαλέστατο.
Κατά τα δειλινά ξεκινούσαν οι καμηλάρηδες μ’ ένα καττάρι καμήλες 4-5 ο καθένας και σε μια περίπου ώρα έφθαναν στ” ασβεστοκάμινο και φόρτωσαν ασβέστη.
Επιστρέφοντες από τα καμίνια ξεκουράζονταν λιγάκι, δειπνούσαν και ξεκινούσαν είτε για το Βαρώσι, είτε για τη Σκάλα, που συνήθως έκαμναν τα ταξίδια εναλλάξ.
Αν θα πήγαιναν στο Βαρώσι ακολουθούσαν τον Χωματόδρομο Βώνης – Έξω Μετοχιού – Αγκαστίνας – Μουσουλίτας – Πυρκάς – Πραστειού (Μεσαορίας) κι ακολουθώντας το δρόμο έξω από τους Στύλους έφθαναν τα ξημερώματα στο Βαρώσι καλύπτοντας απόσταση 27 μιλίων. Εκεί κατέληγαν στο χάνι είτε του Χαμπή, είτε του Κωνσταντή Κουνά. Αν θα μετέφεραν τον ασβέστη στη Σκάλα (Λάρνακα), τότε ακολουθούσαν το χωματόδρομο Βώνης – Παλαίκυθρου-Τύμβου-Αθηαίνου-Αβτελλερού-Αραδίππου-Σκάλας. Η απόσταση τούτη ήταν συντομότερη απ” εκείνη του Βαρωσίου και δεν ξεπερνούσε τα 24 μίλια. Οι καμηλάρηδες κι εδώ κατέφευγαν στο χάνι κάποιου Τούρκου που λεγόταν Οσμάνης, στην οδό Ερμού.
Στο χάνι οι καμηλάρηδες παρέμειναν μέχρις ότου παρουσιασθούν πελάτες ν” αγοράσουν τον ασβέστη. Η τιμή της πώλησης κυμαινόταν περίπου στο διπλάσιο της τιμής της αγοράς. Έτσι από κάθε ταξίδι με ασβέστη κέρδιζαν ?1 ποσό αρκετά ψηλό για την εποχή εκείνη. Μετά από κάθε πώληση ήταν υποχρεωμένοι οι καμηλάρηδες να φορτώσουν και μεταφέρουν τον ασβέστη στον τόπο οικοδομής του αγοραστή όπου θα χρησιμοποιείτο.
Οι καμηλάρηδες επιστρέφοντες πίσω στο χωριό τους μετά την πώληση του ασβέστη δεν άφηναν αδειανές τις καμήλες αλλά τις φόρτωναν είτε με βενζίνες από το Βαρώσι είτε με εποχιακά λαχανικά από το Παραλίμνι και την Αγία Νάπα όπου οι κάτοικοι επιδίδονταν σε πρώιμη παραγωγή ντομάτας, αγγουριών, κολοκυθιών, πατατών, κολοκασιού και άλλων.
Η μεταπολεμική εποχή με την πυκνή κυκλοφορία του αυτοκινήτου και κυρίως του φορτηγού των 10 και 12 τόνων στέρησε τελείως τις δουλειές που ανελάμβαναν στο παρελθόν οι καμηλάρηδες, γιατί η μεταφορά εγίνετο ταχύτερο και φθηνότερο. Με το κτύπημα που έγινε από τ’ αυτοκίνητα σ’ όλες τις μεταφορικές εργασίες οι καμηλάρηδες έμειναν εκτεθειμένοι και χωρίς δουλειά και η μόνη διέξοδος σ” αυτή την κατάσταση ήταν ένας-ένας να πουλάει τα ζώα του και ν” αναζητά άλλη χειρωνακτική εργασία κυρίως εργάτες στις οικοδομές στις πόλεις η εργάτες γης. Τελευταίος που έβαλε το πείσμα να μην εγκαταλείψει το επάγγελμα του ήταν ο Γιωρκής Χ» Νικόλα που διατηρούσε 4 – 5 καμήλες μέχρι τη δεκαετία του 70 περιοριζόμενος στη μεταφορά του άχυρου από πληστόχωρα χωριά στην Κυθρέα. Σ” αυτή την μεταπολεμική προχωρημένη περίοδο που όλα τα είδη είχαν ακριβώσει, ακρίβωσαν κι οι καμήλες και τις πώλησε στην τιμή των ?70-?80 την καθεμιά. Μερικοί καμηλάρηδες που είχαν πουλήσει τις καμήλες τους για να διατηρήσουν την κύρια τους δουλειά, την πώληση του ασβέστη έκαμαν πρατήρια στο Βαρώσι όπου μετέφεραν τον ασβέστη με αυτοκίνητα και τον πουλούσαν στον κύκλο της πελατείας τους. Ήταν δουλειά αρκετά επικερδής γιατί η τιμή του ασβέστη ανήλθε σημαντικά στην μεταπολεμική περίοδο κι έφθασε να πουλιέται στα 4-5 γρόσια την οκά. Από τη μια απέφυγαν τα κουραστικά ταξίδια της καμήλας και από την άλλη με την άνοδο των τιμών κέρδιζαν πιο πάνω παραπάνω από 2 γρόσια στην οκά ενώ στην προπολεμική εποχή μερικούς παράδες κέρδιζαν από κάθε οκά. Τέτοιοι καμηλάρηδες από τη Βώνη που έστησαν πρατήρια ασβέστη στο Βαρώσι ήταν ο Ρούσος Τοφή, ο Τοουλής Γιωρκαλλή, ο Σωτήρης Πίτσιλος κι άλλοι

Lire la suite